Toponimet

ARASHEC-kompleks arash, që kanë për bazë antroponimin vetjak Aras/Arash. ARA AGËS DAN-janë emërtuar sipas pronarit të arës, Ramadanit. ARA SHEIT-lëndinë, kishte qenë pronë e shehlerëve në kohën e sundimit turk. BIGORI-kodër që është formuar nga antroponimi mesjetar Bigur/Bigor. Këtë oronim e hasim edhe në krahinën e Kurveleshit si emër vendi Bigorre.\n BILLA-mal i dendur. BEZHANT- emër vendi në bjeshkë. Ka marrë formën sipas antroponimit Bezhan, të cilin në mesjetë e mbanin edhe shqiptarët, kurse tani tani përdoret edhe si patronim. Haset si emër familjeje Bezhani në një fshat të krahinës së Çamërisë.\n BRADELOC-kodër e zhveshur nga drunjët, me rrjedhje uji. ÇAÇK-maje mali. ÇAUK-kodër e pasur me drunjë. ERENIKU EPËRM ERENIKU POSHTËM - kompleks arash. GJURI MADH-mal që ka marrë emrin sipas madhësisë së gurit.\n LENISHTE- kompleks arash. Nga maq. len - li-ri dhe sufiksi –ishte. Vend ku është mbjellur dikur liri, sot nuk kultivohet kjo bimë në këtë trevë. LEPANOL-vend në mal. LISI DEMËS-janë ara të Ademit, që kishin patur një trung të madh druri.\n LISI MADH-kompleks arash, që kanë marrë emrin sipas lisit i cili ishte shumë i madh dhe i vjetër. LLOGORET-mal, që nuk dihet pse është emërtuar kështu. LLOZISHTE-vend i rrafshtë në mal, që dikur ka patur vreshta. \n KRONI THANES-krua që gjendet në malin e pasur me dru thane (lloj shkurre e fortë me gjethe të ashpra, që bën kokrra të kuqe me shije të athët.) KRONI THAJVIT-vend me burim ku sillen derrat e egër. KOLIBET VUKSAN-vend në mal ku ka patur kasolla të ndërtuara prej druri e të mbuluara me kashtë, ku rrinte bariu me bagëtitë.\n Në rrethinë të Kërçovës gjendet fshati Kolibare, që ka rrjedhen nga apelativi Kolibe dhe sufiksi –are. KOLIBET N\'STAPESH-kasolle të thjeshta të thurrura kryesisht me thupra e kashtë. KRAISHTE-ara që gjenden larg fshatit.\n MANASTIR-mal që ka marrë emrin sipas objektit fetar të ndërtuar në këtë vend. Objekti me siguri më parë kishte qenë pronë e shqiptarëve të konfesionit katolik, ku shihet se si më vonë iu është ndërruar vendi i hyrjes . Të dhënat pohojnë se këtë objekt e ka ndihmuar njëri prej sulltanave turq gjatë kalimit përreth tij.
ARA AGËS DAN-janë emërtuar sipas pronarit të arës, Ramadanit.
ARA SHEIT-lëndinë, kishte qenë pronë e shehlerëve në kohën e sundimit turk.
BIGORI-kodër që është formuar nga antroponimi mesjetar Bigur/Bigor. Këtë oronim e hasim edhe në krahinën e Kurveleshit si emër vendi Bigorre.
BILLA-mal i dendur.
BEZHANT- emër vendi në bjeshkë. Ka marrë formën sipas antroponimit Bezhan, të cilin në mesjetë e mbanin edhe shqiptarët, kurse tani tani përdoret edhe si patronim.
Haset si emër familjeje Bezhani në një fshat të krahinës së Çamërisë.

BRADELOC-kodër e zhveshur nga drunjët, me rrjedhje uji.
ÇAÇK-maje mali.
ÇAUK-kodër e pasur me drunjë.
ERENIKU EPËRM
ERENIKU POSHTËM - kompleks arash.
GJURI MADH-mal që ka marrë emrin sipas madhësisë së gurit.
LENISHTE- kompleks arash. Nga maq. len - li-ri dhe sufiksi –ishte. Vend ku është mbjellur dikur liri, sot nuk kultivohet kjo bimë në këtë trevë.
LEPANOL-vend në mal.
LISI DEMËS-janë ara të Ademit, që kishin patur një trung të madh druri.
LISI MADH-kompleks arash, që kanë marrë emrin sipas lisit i cili ishte shumë i madh dhe i vjetër.
LLOGORET-mal, që nuk dihet pse është emërtuar kështu.
LLOZISHTE-vend i rrafshtë në mal, që dikur ka patur vreshta.
KRONI THANES-krua që gjendet në malin e pasur me dru thane (lloj shkurre e fortë me gjethe të ashpra, që bën kokrra të kuqe me shije të athët.)
KRONI THAJVIT-vend me burim ku sillen derrat e egër.
KOLIBET VUKSAN-vend në mal ku ka patur kasolla të ndërtuara prej druri e të mbuluara me kashtë, ku rrinte bariu me bagëtitë.
Në rrethinë të Kërçovës gjendet fshati Kolibare, që ka rrjedhen nga apelativi Kolibe dhe sufiksi –are.
KOLIBET N'STAPESH-kasolle të thjeshta të thurrura kryesisht me thupra e kashtë.
KRAISHTE-ara që gjenden larg fshatit.
MANASTIR-mal që ka marrë emrin sipas objektit fetar të ndërtuar në këtë vend. Objekti me siguri më parë kishte qenë pronë e shqiptarëve të konfesionit katolik, ku shihet se si më vonë iu është ndërruar vendi i hyrjes . Të dhënat pohojnë se këtë objekt e ka ndihmuar njëri prej sulltanave turq gjatë kalimit përreth tij.
ARA AGËS DAN-janë emërtuar sipas pronarit të arës, Ramadanit.
ARA SHEIT-lëndinë, kishte qenë pronë e shehlerëve në kohën e sundimit turk.
BIGORI-kodër që është formuar nga antroponimi mesjetar Bigur/Bigor. Këtë oronim e hasim edhe në krahinën e Kurveleshit si emër vendi Bigorre.
BILLA-mal i dendur.
BEZHANT- emër vendi në bjeshkë. Ka marrë formën sipas antroponimit Bezhan, të cilin në mesjetë e mbanin edhe shqiptarët, kurse tani tani përdoret edhe si patronim.
Haset si emër familjeje Bezhani në një fshat të krahinës së Çamërisë.
BRADELOC-kodër e zhveshur nga drunjët, me rrjedhje uji.
ÇAÇK-maje mali.
ÇAUK-kodër e pasur me drunjë.
ERENIKU EPËRM
ERENIKU POSHTËM - kompleks arash.
GJURI MADH-mal që ka marrë emrin sipas madhësisë së gurit.
LENISHTE- kompleks arash. Nga maq. len - li-ri dhe sufiksi –ishte. Vend ku është mbjellur dikur liri, sot nuk kultivohet kjo bimë në këtë trevë.
LEPANOL-vend në mal.
LISI DEMËS-janë ara të Ademit, që kishin patur një trung të madh druri.
LISI MADH-kompleks arash, që kanë marrë emrin sipas lisit i cili ishte shumë i madh dhe i vjetër.
LLOGORET-mal, që nuk dihet pse është emërtuar kështu.
LLOZISHTE-vend i rrafshtë në mal, që dikur ka patur vreshta.
KRONI THANES-krua që gjendet në malin e pasur me dru thane (lloj shkurre e fortë me gjethe të ashpra, që bën kokrra të kuqe me shije të athët.)
KRONI THAJVIT-vend me burim ku sillen derrat e egër.
KOLIBET VUKSAN-vend në mal ku ka patur kasolla të ndërtuara prej druri e të mbuluara me kashtë, ku rrinte bariu me bagëtitë.
Në rrethinë të Kërçovës gjendet fshati Kolibare, që ka rrjedhen nga apelativi Kolibe dhe sufiksi –are.
KOLIBET N'STAPESH-kasolle të thjeshta të thurrura kryesisht me thupra e kashtë.
KRAISHTE-ara që gjenden larg fshatit.
MANASTIR-mal që ka marrë emrin sipas objektit fetar të ndërtuar në këtë vend. Objekti me siguri më parë kishte qenë pronë e shqiptarëve të konfesionit katolik, ku shihet se si më vonë iu është ndërruar vendi i hyrjes . Të dhënat pohojnë se këtë objekt e ka ndihmuar njëri prej sulltanave turq gjatë kalimit përreth tij.
MRAMORI-kompleks arash, tokë gëlqerore.
MUMURECI-janë ara pjellore.
MULLAJNI HAXHI SABËS-mulli i Sabedinit.
MULLAJNI BEXHET KILIT-mulli i familjes Bexheti.
N'PLLOÇK -mal i pasur me gurë në formë të pllakave.
N'ZALL-ara dheu i të cilëve është i përzier me rërë.
OGRADE-kompleks arash që gjenden përreth shtëpive.
POPORAMA-mal që gjendet në veri të fshatit.
PRONI ERENIKUT-përrua i mbushur me ferra, shkurre etj.
REKA MANASTAJRIT-lum që buron në malin Manastir.
REKA VUKSANIT-lum që ka marrë emrin sipas vendit ku buron në malin Vuksan.
REKA MATEÇIT-lum që buron në malin e Manastirit dhe kalon nëpër këtë fshat.
SINGERIT-mal që nuk i dihet emërtimi.
SELISHTE-nga fjala sllave sello - fshat dhe sufiksi-ishte, vend në bjeshkë, ku supozohet se ka patur vendbanim të hershëm.
SMILOVICA-mal i pasur me drunj të lloj -llojshëm.
SOVIÇE-kompleks arash.
STAPESH-mal që ka marrë emrin sipas shkopinjve që ka shumë.
TAKSIM-mal dhe kodër.
TE MULLEZAT - mal i pasur me mulleza ( shkurre me lëvore të kuqreme në të murme,e me gjethe si të shkozës.)
TE KUMLLAT-mal i pasur me trungje kumbullash.
TE KROI SHTOGJIT-mal i pasur me dru shtogu (dru me gjethe të përbëra me ngjyrë të bardhë në të kuqe, që rritet zakonisht në pyje.)
TE XHIBRA-vend në mal ku i kanë mbajtur bagëtitë, i pasur me gjirna uji.
TE KOPIJNAT-kompleks arash që përreth tyre ka rrush të egër.
TE ÇESHMA SINGERIT-burim që gjendet në mal, nga i cili është sjellur ujësjellësi në fshat.
TE MOLLAT-vend në mal, ku ka trungje mollash.
TE VORRI ALIS-mal ku gjendet varri i Aliut, për të cilin nuk dihet se kush ishte .
TE VNESHT - vend që më herët ishite vreshta, tani është shndërruar në tokë punuese.
TOPANI-kodër, ku supozohet se njerëzit në këtë vend i bienin daulles.
TRLLA MËRSELIT-vathë ku Mërseli i mbante bagëtitë.
VORRI NURËS-vend në bjeshkë, ku është varrosur Nuredini.

VUKSANI-mal që ka për bazë antroponimin Vuk, Vuksan.)

Me shume per matecin

( Mateçi - Banori mateças/i/e/it/et.
Emri i këtij fshati do të jetë formuar nga antroponimi mesjetar shqiptar Mat/i dhe formanti –eç.
Në traditën e emrave vetjakë të shqiptarëve është ruajtur edhe antroponimi Mat sikurse antroponimet tjera mesjetare.
Emri i këtij toponimi mund të lidhet edhe me emrin e Matit krahinë dhe lum në Shqipërinë e Mesme. Me prejardhjen e fjalës Mat është marrë në veçanti prof. E. Çabej, që në mënyrë etimologjike e afron me irl. Math që d.m.th. rërë ; buzë lumi ; breg deti.
Për përhapjen e këtij antroponimi në hapësirën gjeografike shqiptare e dëshmojnë përdorimet e patronimeve shqiptare, si Matrajt (emër lagjeje në Vaksincë), Matrijt (lagje në Strimë), Matet (emër familjeje në Vrapçisht të Gostivarit), Matjanet ( emër familjar në Sullaren e Poshtme të Dervenit), pastaj Matakas, Matese, Matagush, Matrangë etj.
Mateçi shtrihet në rrëzat e Karadakut, në luginën e lumit Vuksan.
Është fshat me numër të madh të banorëve në këtë rajon, me 3350 banorë (1994), ku strukturën e popullsisë e përbëjnë shqiptarët dhe sërbët.
Xhamia në këtë fshat për herë të parë është ndërtuar para 300 viteve, kurse të dhënat arkivore historike për xhaminë e këtij fshati datojnë nga viti 1882. Në vendin e kësaj xhamie, në vitin 1999 është ndërtuar nga themeli xhamia tjetër që quhet "Xhamia e re"
Serbët në Mateç llogariten si kolonizatorë (ardhacakë) që nga viti 1918, dukuri e cila ishte evidente në tërë territorin e Maqedonisë, e posaçërisht në rajonin e Kumanovës.